Jaką rolę pełni dzięcioł w lesie?

W Polsce występuje kilka gatunków dzięciołów. Najpospolitszy jest dzięcioł duży, największy – dzięcioł czarny (to zresztą również największy dzięcioł europejski). Dzięcioły to ptaki specyficzne, wysoce wyspecjalizowane. Są nieodłącznym elementem ekosystemów leśnych. Jaką rolę w nich pełnią?

Dzięcioł – lekarz lasu

edług często powtarzanej frazy, dzięcioł jest lekarzem lasu. Zwykle twierdzą tak leśnicy. Widzą w nim oni sprzymierzeńca w walce z owadami zjadającymi drewno, które stanowią główne pożywienie dzięciołów. I faktycznie, dzięcioł potrafi skonsumować robiące wrażenie ilości korników i innych owadów, co może ograniczać ich gradację, czyli masowe namnażanie. Rola dzięcioła nie jest tu jednak wyłącznie pozytywna. Żerując, dzięcioł może rozkuwać korę, co ułatwia owadom żywiącym się drewnem oraz grzybom zaatakowanie drzewa, co w efekcie może doprowadzić do jego zamierania. Niektóre dzięcioły, na przykład dzięcioł trójpalczasty, szczególnie polubiły drzewostany zamierające, zwłaszcza świerczyny.

Dzięcioł – deweloper

Często słyszymy o problemie braku mieszkań. Podobny problem może występować w lesie. Wiele bowiem ptaków gniazduje w dziuplach. W starych lasach dziupli jest zwykle pod dostatkiem, ale w lesie gospodarczym może wystąpić ich deficyt, gdyż nie ma tam zbyt wielu starych, dziuplastych drzew. Problem zażegnuje się wieszając specjalne budki lęgowe, ale prawdziwą dziuple zastąpić trudno. I tu wkraczają dzięcioły. Zwłaszcza wspomniane na początku dzięcioł duży i dzięcioł czarny. Posiadają one silne dzioby, którymi potrafią wykuwać w drzewach dziuple. W ciągu życia dzięcioł wykuwa niejedną dziuplę, a z tych opuszczonych chętnie korzystają inne ptaki: bogatki, szpaki, a nawet sowy. Są to tak zwane dziuplaki wtórne. Tak więc dzięcioł dostarcza mieszkańcom lasów wygodnych mieszkań.
Są też jednak dzięcioły, które dziupli nie wykuwają. Na przykład dzięcioł zielony. Jest on w ogóle ciekawym przykładem dzięcioła, gdyż nie drąży drzew w poszukiwaniu owadów, a chętnie przesiaduje na ziemi, polując na mrówki.

Ważny mieszkaniec lasu

Z uwagi na swą ciekawą i nietypową biologię, dzięcioły zajmują bardzo ważne miejsce w leśnym ekosystemie. Nie da się tej roli określić jednoznacznie pozytywnie lub negatywnie, zwłaszcza z perspektywy gospodarki leśnej, nie można jednak zaprzeczyć, że dzięcioły walnie przyczyniają się do trwania naturalnych procesów, będących gwarantem trwałości lasu.